Om de geïntegreerde systemische aard van de mens in zijn lichaam-geest te begrijpen, is de bijdrage van de Tantra buitengewoon, met de visie van de metafoor van het lichaam en tegelijkertijd verbonden met het hele universum, de ontwikkeling van praktijken gecentreerd in en op het lichaam als bron van eenheid op spirituele gebieden, waarbij we spiritueel bedoelen: onlichamelijk, niet zichtbaar voor het menselijk oog maar evenwaardig en sterk aanwezig in ieder van ons.

In de Tantra bijvoorbeeld, is de wervelkolom niet alleen wat we anatomisch als zodanig kennen, maar wordt het de mythologische berg Meru, het centrum van het universum. De stroom van bloed en de subtielere energiestromen worden de heilige rivieren die door Indië stromen: de Ganges, Saraswati, Yamuna. De duizenden tempels gewijd aan de godinnen en goden die overal in India zijn verspreid, hier vinden we ze geïncarneerd in het lichaam. Mircea Eliade beschrijft deze micro-macro-relatie als volgt:

"In deze disciplines werden sensorische activiteiten uitvergroot door de verhoudingen te verstoren als resultaten van oneindige identificaties met organen en fysiologische functies met kosmische gebieden, sterren en planeten, goden, enz. Hatha Yoga en Tantra transustanziano het lichaam biedt macro-antropische dimensies en assimileert het aan de verschillende mystieke lichamen (...) Vele 'subtiele lichamen' worden over elkaar heen gelegd: het gezonde lichaam (geluid), het architecturale lichaam, het kosmologische lichaam, het mystiek-fysiologische lichaam. Deze meerlagige homologatie moet worden opgenomen; maar als een resultaat van de yoga-ervaring, "expandeert", "kosmiseert" het fysieke lichaam zichzelf en transstantiseert het zichzelf ".

De verschillende subtiele lichamen waarover Eliade spreekt verwijzen naar een reeks associaties: de elementaire geluiden die verband houden met sommige lichaamscentra (gezond lichaam), het tempelgebouw gebaseerd op een structuur van menselijke vorm (architecturaal lichaam), het portret van de het universum dat het hele lichaam van de Shakti (het kosmologische lichaam) is, en een uitgebreide fysiologie van de mens die zijn subtiele lichaam heeft gewekt door directe ervaring met het goddelijke (het mystiek-fysiologische lichaam). Door middel van yoga worden deze macrokosmische lichamen daarom ontdekt in de microkosmos.

Uit deze aannames wordt het lichaam in Tantra geïdentificeerd als een heilig deel van de schepping ( Shakti ), de personificatie van mannelijke en vrouwelijke principes en als een weerspiegeling van de fundamentele bewegingen van het hele universum.

Maar als het absolute zich uitstrekt tot het lichaam, wat is dan de betekenis van fysieke praktijken? Hoe wordt het goddelijke opgenomen? Het klassieke model van de koshas (de lagen van het lichaam) wordt eerst en vooral beschreven als een yoga-versie van de incarnatie . De subtiele fysiologie van yoga wordt daarom beschouwd als een echt pad van transformatie van yoga . Hoewel deze kijk op het lichaam verschillende correlaties heeft met de westerse anatomie, is het gecodificeerd dankzij een ascetisch en 'visionair' proces van diepe meditatie in het lichaam.

In de hele yoga-traditie is het eigen lichaam van de beoefenaar het echte laboratorium van ontdekking.

Dit is de reden waarom we in plaats van anatomische beschrijvingen geconfronteerd worden met een sterk metaforische taal gebaseerd op ervaring en natuurlijk geworteld in de symboliek van de Indiase spirituele cultuur . Zoals Mircea Eliade zelf beweert, was de subtiele fysiologie waarschijnlijk uitgewerkt op ascetische, extatische en contemplatieve ervaringen en daarom uitgedrukt in dezelfde symbolische taal van traditionele en rituele kosmologie.

In elk geval zou het reductief zijn om het bewustzijn van deze subtiele fysiologie te degraderen tot component en structurering van alleen beoefenaars van Yoga of Indiërs. Het kan - en moet worden gewekt - in alle menselijke wezens, in dat perspectief van ontwaken en teruggave van de soevereiniteit afgeperst van het Mater dat de 'scheppende ziel' is waarnaar James Hillman fundamenteel verwijst.