De ecopedagogiek is ontstaan als reactie op de milieucrisis die onze planeet doormaakt als gevolg van het productiesysteem en het consumptieniveau die steeds onhoudbaarder blijken te zijn.

Verschillende denkers hebben voorgesteld om de koers te keren waarnaar de westerse en verwesterde samenleving precies afstevent op het onderwijsveld.

Inderdaad, het zijn de nieuwe generaties die nieuwe modellen kunnen voorstellen voor de ontwikkeling en het beheer van natuurlijke hulpbronnen, maar het is aan ons om hen de juiste instrumenten te bieden om deze transformatie uit te voeren.

Daarom kan ecopedagogiek een van de oplossingen voor de milieucrisis zijn en tegelijkertijd een prachtige manier om op school te doen .

Wat is Ecopedagogiek?

Ecopedagogiek, gedefinieerd door enkele auteurs Pedagogie van de aarde, is een meervoudig en innovatief onderwijsmodel dat de basis wil leggen voor een duurzame, ecologische en vreedzame samenleving . Volgens dit model is het nodig om de focus van pedagogie van de mens naar de aarde in zijn geheel te verplaatsen en de natuur te beschouwen als een echt leermiddel .

Hoewel het mogelijk is om fundamentele aanwijzingen te vinden over de pedagogische rol van de natuur in teksten zoals L'Emilio van Rousseau (grondlegger van de westerse pedagogiek), is de intellectuele vader van Ecopedagogy de belangrijke Braziliaanse opvoeder Paulo Freire .

Hij bevestigde in de jaren '70 dat " niemand iemand opvoedt, niemand onderwijst zichzelf, mannen onderwijzen zichzelf in gemeenschap, bemiddeld door de wereld ".

Freire hield vol dat de relatie van die man met de wereld, en dus met de natuur, een fundamenteel pedagogisch element was om kritische, actieve en creatieve mensen te genereren.

Uitgaande van de invloed van de Braziliaanse pedagoog waren het juist enkele leden van het Paulo Freire Institute, waaronder Francisco Gutiérrez en Moacir Gadotti, die het model van de pedagogiek ontwikkelden.

Onlangs zijn verschillende teksten over het onderwerp internationaal gepubliceerd. Onder deze, heeft een onderzoekscentrum voor duurzame lokale ontwikkeling in Bulgarije, in samenwerking met het Ecoistituto delle Dolomiti, een handleiding ontwikkeld, "Het internationale handboek voor ecopedagogiek", om de trainingsprocessen van scholen, universiteiten en individuen te verrijken, met de principes van Ecopedagogy.

Lees ook het interview met Stefano Panzarasa over milieueducatie

Openluchtscholen: een voorbeeld van Ecopedagogiek

De projecten die deel uitmaken van het ecopedagogische model zijn gevarieerd en talrijk over de hele wereld. Onder deze zijn de werkelijkheden die op Europees niveau steeds populairder worden, van toepassing op kleuter- en lager onderwijs .

Hoewel elk project uniek en origineel is, is het basisidee van deze alternatieve manier van lesgeven en leren eenvoudig en voor dit winnen: naar school gaan in het bos of buiten, omringd door de natuur . Wat is eigenlijk meer instructief geschikt dan het leren van het belang van ecosystemen en natuurbehoud door al vanaf jonge leeftijd in direct contact met hen te zijn?

De eerste ervaringen met buitenschoolse vorming werden in de jaren vijftig in Denemarken geboren, nog voordat de theorieën van onderwijskundige opvoeding zich hadden ontwikkeld. Vervolgens werd deze manier van school maken wijdverspreid en nu zijn er honderden educatieve voorstellen in Noord-Europa, bekend als Waldkindergartens (uit wald "woods", en kindergartnes "gardens for children") of Forest School, maar ook in andere landen, zoals in Spanje waar Bosquescuelas is gedefinieerd.

In de afgelopen jaren zijn zelfs in Italië de eerste projecten tot bloei gekomen die de voorkeur geven aan een educatieve methode gebaseerd op direct en dagelijks contact met de natuur.

Onder de verschillende op het Italiaanse grondgebied aanwezige realiteiten kunnen we er enkele van onthouden: in 2005 werd de eerste agrinido geboren in een boerderij in Pinerolo (Piemonte), terwijl in 2006 de eerste agriasilo opende in een boerderij in de provincie Turijn.

In 2014 opende hij de eerste kleuterschool in de Bosco in Ostia Antica (provincie Rome), in samenwerking met de verenigingen "Manes" en "L'Emilio".

Voordelen voor studenten

Naar school gaan in een context zoals die van bossen of landbouwcoöperaties levert niet alleen voordelen op voor de toename van respect voor natuur- en milieugevoeligheid, maar ook voor de cognitieve vaardigheden van kinderen die het geluk hebben om dit soort ervaring te hebben.

Zoals blijkt uit een studie die Peter Häfner (Universiteit van Heidelberg) in 2002 in Duitsland heeft uitgevoerd, hadden kinderen die een openluchtschool hadden bezocht in verschillende opzichten betere resultaten behaald dan kinderen die traditionele scholen hadden bezocht.

Ze konden bijvoorbeeld de inhoud van de lessen beter volgen, meer aandacht besteden, taken onafhankelijker uitvoeren dan de andere kinderen, de regels respecteren, conflicten op een meer vreedzame manier oplossen, wisten hoe ze zich correct moesten uiten en redeneerden hun meningen, ze waren creatiever en fantasierijker.

Milieueducatie op school: de zorg voor de natuur al op de banken